سفارش تبلیغ
صبا ویژن

گازی گه هیدروژن سولفات (ترکیبات گوگردی) و دی اکسید کربن در آن موجود نباشد را گاز شیرین(Sweet Gas) می گویند.
عمل یا اعمالی که باعث خارج ساختن ترکیبات گوگردی از نفت و یا گاز می گردند را شیرین ساختن گاز می گویند. گاز ترش (Sour gas) در خود گوگرد و یا ترکیباتی از گوگرد دارد که حتما باید از آن خارج شود زیرا هم محصول پالایش شده را نامرغوب می سازد و هم برای وسایل و دستگاهها زیان آور هستند. البته گوگرد خارج شده در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد.

مقدار مجاز وجود ترکیبات گوگردی :


0.1 to 0.25 grains per 100 SCF of gas where 1 lb(pound) = 7000 grains

چرا ترکیبات گوگردی (H2S content) و دی اکسید کربن (CO2) باید از گاز جدا شوند؟

 -1
هر دو این گازها در هنگام سوختن ، گازهای سمی تولید می کنند. H2S در هنگام سوختن SO2 وSO3 تولید می کند   که هر دوی این گازها سمی هستند. (CO2) در غیاب اکسیژن   مونوکسید کربن تولید می کند که گازی سمی است.
-2
از آنجایی که این گازها تقویت کننده خاصیت خورندگی هستند لذا این گازها باید حذف شوند تا از خوردگی فلزات جلوگیری شود.
-3
مقدار زیاد (CO2) باعث می شود تا خاصیت گرم کنندگی گاز کاهش یابد.






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:53 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()

کندن چاه و رسیدن به هدف مورد نظر را حفاری می گویند حفاری یکی از کارهای پیچیده و گران و طاقت فرسا وتخصصی در صنعت نفت بشمار می رود. هر کاری که ما قبل از حفاری انجام داده باشیم در صورتی که عمل حفاری بدرستی انجام نگیرد بی فایده است.
بنابراین به حفاری خیلی اهمیت می دهند قبل از حفاری ما فقط با تخیل و فرضیات مختلف لایه ها و عمق ها را تعیین می کنیم ولی در حفاری واقعاً به اینها می رسیم زمین شناس، مهندس راه و ساختمان، حفار و … همه دست به دست هم می دهند تا حفاری به طور مداوم انجام شود. چون هزینه دکل و لوازم حفاری خیلی گران است.بنابراین حفاری در سه نوبت و بطور 24 ساعته انجام می گیرد.
تعیین محل حفاری نیز مهم است مثلاً فاصله آن از مناطق مسکونی، چاههای مجاور، مسکونی فشار قوی برق و ….. که اینها همه تخصصی و مخصوص به خود را دارند بعد از تعیین محل مهندس راه و ساختمان اقدام به نصب کردن وسایل مورد نیاز، اتاق ها، جاده و … می کند سپس دکل به منطقه آورده می شود و عمل بطور 24 ساعته انجام می شود. عمل حفاری بوسیله دکل صورت میگیرد . این دکل ابتدا بصورت جدا از هم به محل آورده میشود . سپس آن را در محل سر هم کرده و آمده حفاری میکنند . دکل و وسایل حفاری بصورت کرایه ای و گران قیمت می باشند بنابراین عمل حفاری بصورت 24 ساعته انجام میگیرد .

لوازم و قطعات حفاری عبارتند از :

1)
Hook
قلاب آویزان از قطعات و رشته های بالا و پایین رو و متصل به دکل حفاری

2)
Swivel
دستگاه متصل کننده قسمتهای دوار داخل چاه و قسمت های ثابت در خارج

3)
Mud line
لوله قابل انعطاف ( لاستیکی ) جهت انتقال گل حفاری به داخل لوله های حفاری

4)
Derrick
دکل حفاری

5)
Kelly
لوله با قطع 6 ضلعی یا 4 ضلعی که بوسیله یک رابط به ........ و از طرف دیگر به لوله های حفاری داخل چاه متصل میگردد

6)
Stand pipe
لوله انتقال گل از داخل پمپها به لوله لاستیکی

7)
Kelly bushing
بوشن که با دواران خود ... را به حرکت در می آورد

8)
Rotary table
صفحه دوار

9)
Sub-Structure
پایه های زیر دکل

10)
Foundation
پی بتونی زیر دکل

11)
Seller
چاله ای که جاه در آن حفر میشود

12)
Blow out control
دستگاه جلوگیری کننده از فوران چاه

13)
Flow line
لوله انتقال گل برگشتی از داخل چاه به مخازن گل حفاری

14)
Shale shaker
محل تفکیک گل حفاری از مواد و سنگ ریزه های حفاری شده

15)
Screen
توری فلزی یا الک

16)
Return tank
مخزن یا محل تجمع گل برگشتی از چاه

17)
Mud pump
پمپ های ارسال گاز از .... به داخل چاه

18)
Casing
لوله های دیوار بندی در اندازه های مختلف

19)
Annulus
مجرای برگشت گل و مواد حفاری شده از چاه به خارج

20)
Drill pipe
لوله حفاری که محتوی گل ارسالی به داخل چاه است

21)
Bit
مته حفاری

عمل حفاری بصورت 24 ساعته و در 3 نوبت کاری انجام می شود . ولی همه افرادی که برای حفاری استخدام میشوند بصورت اقماری هستند و باید هر زمان که لازم باشد آماده کار باشند . کما اینکه در بعضی موارد حتی تا 3 روز یا بیشتر فرد وقت استراحت ندارد . عمل طاقت فرسا / وقت گیر / پر هزینه / خطرناک /الوده کننده محیط زیست /.... انجام میگیرد تا چاه به نتیجه برسد.

گل حفاری

یکی از حفاری دورانی گل حفاری است گل حفاری نقش مهم و حساسی در حفاری دارد در واقع سرمایه های مالی و انسانی به این ماده بستگی دارد و اشتباهی در انتخاب کردن نوع و وزن آن از بسته شدن چاه تا ذوب شدن دکل و نابود شدن انسان های بسیاری همراه است. مسیر حرکت گل بصورت مسیر بسته واز کناردکل شروع شده از درون لوله های حفاری عبور کرده سپس از شکافهای درون مته خارج و بعد از آن از کناره هی لوله حفاری به محل اولیه خود بر میگردد در این مسیر گل نقش های تعیین کننده ای دارد. که عبارتنداز:

- خارج کردن خوده سنگهای کنده شده ازاطراف مته و آوردن آنها به سطح
- خنک کردن وتقلیل اصطحلاک مته با زمین
- محافظت دیواره چاه و ممانعت از ریزش طبقات
- ایجاد تعادل بین مایعات طبقه ای و مایعات داخل چاه
- انتقال گاز و یا نفت طبقات زیرزمینی به سطح و دستگاههای اندازه گیری مثل دستگاه شناسی گازها و یا دستگاه تعیین کننده نوع گاز

وظیفه اصلی گل ثابت نگه داشتن فشار هیدروستکی در داخل چاه است اگر فشار گل از فشار مواد موجود در داخل چاه بیشتر باشد در این صورت گل به داخل سازنده ها نفوذ کرده و باعث کم شدن (
loss) گل می شود. اگر حفار سرچاهی متوجه این جریان نشود گل به سرعت کم شده و بعد از تمام شدن و یا کم شدن فشار گل چاه فوران (flow rate) می کند این موجب می شود که دکل حفاری نابود شود در سازنده هایی که گاز و یا نفت وجود دارد این جریان با آتش سوزی همراه بوده و موجب گیر کردن لوله حفاری در چاه می شود که این موجب اشکال در حفاری می شود برای سنگین کردن گل از مواد مختلفی همچون نمک و … استفاده می شود که این ترکیبات را با آزمایش بدست آورده اند.

مواد مورد استفاده در گل حفاری

برای انجام مراحل مختلف اکتشاف مواد معدنی فلزی و غیر فلزی ، نفت ، گاز و آب و همچنین به منظور بررسی و مطالعه خصوصیات سنگ شناسی ، آلتراسیون و کانی سازی لایه‌های زیرزمینی یک منطقه به حفاری می‌پردازند. انواع مهم حفاری عبارتند از : نوع مقر گیر ، نوع روتاری و نوع ضربه‌ای. مواردی که برای حفاری استفاده می‌شود تابع روش حفاری ، مقاومت سنگها ، میزان شکستگی ، عمق ، مواد گازی و ترکیب کانی شناسی سنگ است.

نقش مواد در گل حفاری

کنترل وزن مخصوص
برای منترل مخصوص از باریت ، گالن و آهک استفاده می‌شود. در مواردی که فشار آب و یا گاز در منطقه حفاری زیاد باشد، یا حفاری در سنگ خاصی (نظیر شیل) صورت گیرد، از باریت می‌توان استفاده نمود. در صورتی که فشار آب و یا گاز در سنگهایی که حفاری می‌شود خیلی زیاد باشد، از گالن استفاده می‌کنند. از آهک به منظور کاهش وزن مخصوص کمک می‌گیرد.

مواد تغییر دهنده غلظت
به منظور بازیابی سریع مواد حفاری شده ، جلوگیری از گیر کردن مته و افزایش سرعت حفاری ، از نبتونیت سدیم‌دار ، اتاپولژیت (
Attapulgite) ، آزبست ، موسکویت ، گرافیت و دیاتومیت می‌توان استفاده کرد.

کنترل ترکیب شیمیایی محلول حفاری
ترکیب شیمیایی محلول حفاری بر غلظت ، وزن مخصوص ، سرعت حفاری و دستگاههای حفاری تاثیر مستقیم می‌گذارد. مواد معدنی مورد استفاده عبارتند از بی‌کربنات سدیم ، نمک ، آهک ، دولومیت و ژیپس.

مواد معدنی که در حفاری استفاده می‌شوند.

بنتونیت :
به منظور جلوگیری از هدر رفتن محلول حفاری در چاههایی که درز و شکاف زیاد دارند. می‌تواند از نبتونیت سدیم‌دار به عنوان پوشش داخلی سطح چاه استفاده نمود. نبتونیت خاصیت کلوئیدی را افزایش می‌دهد. و در نتیجه درصد بازیابی پودر و سنگ افزایش می‌یابد.

میکا :
برای جلوگری از گیر کردن مته در سنگهای دارای خاصیت چسبندگی زیاد ، نظیر وزن گسلی یا در سنگهای مارنی از میکا باید استفاده شود.

گرافیت :
هر گاه مته و محور آن به هنگام حفاری گیر کند استفاده از گرافیت لازم می‌آید که البته بعد از بر طرف شدن مانع باید آن را از چاه خارج کرد.

باریت :
برای کنترل وزن مخصوص از باریت استفاده می‌کنند.

گالن :
به منظور کنترل وزن مخصوص از گالن استفاده می‌نمایند.

آهک و دولومیت :
جهت کاهش وزن مخصوص و کنترل خاصیت قلیای از آهک و دولومیت می‌توان استفاده نمود.

ژیپس :
برای جلوگیری از آلودگی کربنات و همچنین جهت لخته کردن کانیهای رسی از ژیپس استفاده می‌شود.

آزبست :
به منظور افزایش درصد مواد حفاری می‌توان از آزبست استفاده نمود.

نمک :
در موقع حفاری به منظور کنترل قطر چاه و همچنین برای کنترل پراکندگی رسها از نمک استفاده می‌شود.

کربنات و بی‌کربنات سدیم :
به منظور کنترل محلولها و جلوگیری از خطر آلودگی ، کربنات را مورد استفاده قرار می‌دهند.

پرلیت و خاکسترهای آتشفشانی :
این مواد به عنوان سیمان بکار می‌روند

حفاری جهت دار

مواقعی پیش می آید که حفاری عمودی غیر ممکن است مثلاً مخزن ما زیر منطقه مسکونی و یاتجاری و … آنجا غیر ممکن است قرار دارد یادر بعضی مواقع قطعه ای درچاه گم شده و عمل حفاری غیر ممکن است بعضی از مخازن نیز
cllovser آنها بصورتی است که اگر اقدام به حفاری عمودی کردیم چاه به آب نمک نشسته واز کار می افتد در این موقعیت ها تکنولوژی هایی وجود دارد که حفاران میتوانند بوسیله آنها اقدام به حفاری جهت دار کنند این نکته نیز قابل توجه است که لوله حفاری قادر به خم شدن حتی تا زاویه 90 نیز می باشد.
حفاری جهت دار روش های متفاوتی دارد مثلاً‌ از ابتدا جهت دار حفاری کنیم و یا اینکه مقداری عمودی و مقداری جهت دار. در بعضی موارد زمین شناس تشخیص می دهد سازنده ی که به آن حفاری عمودی برخورد می کنند باحفاری جهت دار برخورد نمی کنند در صورتی که این سازنده سخت باشد عمل حفاری کند پیش می رود بنابراین با برنامه ریزی دقیق و حساب شده به اصطلاح لایه را دور می زنند در مناطق دریایی هزینه سکوی نفتی گران تمام می شود بنابراین با یک سکوی نفتی از چندین مخزن مختلف برداشت می کنند و ابتکار فقط با حفاری جهت دار امکان پذیر است.






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:52 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()

واژه سیال حفاری به اون دسته از سیالاتی گفته میشه که در عملیات حفاری و در موارد زیر استفاده بشه:
1) خنک و تمیز و شفاف کردن و جلا دادن سر مته هه و لوله های حفاری
2) معلق نگه داشتن ذرات حفاری در فضای بین لوله های خفاری و چاه (فضای آنولوس) هنگام متوقف شدن جریان گل حفاری
3) انتقال قطعات حفاری از ته چاه به سطح زمین
4) کنترل فشار طبقات زیر زمین و جلوگیری از ورود آنها به چاه
5) پر کردن منافذ دیواره چاه در مواقع ضروری و جلوگیری از هدر رفتن گل حفاری!


اساس گل حفاری رو ممکنه آب (Water Based Mud ) یا روغن (Oil Based Mud) یا آب نمک (Salt-Water Based Mud) تشکیل دهد.اما بر حسب ضرورت ممکنه به اون ذرات کلوئیدی مثل خاک رس یا ذرات جامد اضافه بشه و در بعضی شرایط استثنایی مواد شیمیایی هم اضافه میکنن.

سیالات حفاری چند دسته میشن:
» مایعات: مایعاتی که به عنوان سیال حفاری مورد استفاده قرار میگیرن عبارتند از:
- آب خالص
- آب نمک و روغن
آب به دلیل ویسکوزیته و چگالی کم آن مناسبترین سیال حفاری برای ایجاد چاه است!آب نمک نسبت به آب خالص مزیت بیشتری دارد چون به دلیل وجود نمک در آب (
???) وزن مخصوص بیشتر و فشار هیدرولیکی ایجاد شده بیشتر از آب خالص میباشد.

» گل های روغنی: ترکیبات اصلی این گونه گلهای حفاری رو هیدروکربن های نفتی مخصوصا اونهایی که دمای اشتعال بالایی دارن تشکیل میدن و در آن ذرات جامد بصورت معلق است. از این گلها بیشتر برای حفاری ماسه سنا استفاده میشه و برای کاهش وزن مخصوصش کمی روغن به اون اضافه میکنن.

» گل های امولسیونی

» گازها: گازهایی که به عنوان سیال حفاری از آنها استفاده میشه:
- هوا ( تنها گازی که در عمل استفاده میشود!)
- متان...نیتروژن...دی اکسید کربن (استفاده از متان به دلیل میل ترکیبی که با هوا دارد محدود است!)

 






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:51 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()

تاریخچه و سیر تحولی و رشد

بشر به علت احتیاج به آب که یک مایع حیاتی پرارزش است، در هر شرایطی به جستجوی آن اقدام نموده و به آن دسترسی پیدا کرده است. بدون شک ایرانیان باستان اولین کسانی بوده‌اند که در حفر چاه و قنات پیشقدم بوده‌اند. علاوه بر حفر چاه به روش دستی که هم اکنون نیز در بسیاری از جاها رایج است، فنون حفر چاههای مکانیکی نیز به وفور استفاده می‌شود. حفاریهای مکانیکی که معمولا به دو صورت انجام می‌گیرد، شامل حفاری ضربه‌ای و دورانی می‌باشد. مته‌های ضربه‌ای که تا اواسط قرن نوزدهم برای حفر چاههای نفت مورد استفاده قرار می‌گرفت و به متد کانادایی معروف بود، به دیلم بلند و قطوری شباهت داشت که قادر بود تا چندین صد متر به درون زمین رخنه نماید.

گرچه اکنون اکثر چاههای نفت با روش دورانی حفر می‌گردد، لکن هنوز در برخی کشورهای نفت خیز مخصوصا ایالات متحده آمریکا هنوز از روش ضربه‌ای استفاده می‌شود و حدس می‌زنند نزدیک به 25 تا 30 درصد چاههای نفت آمریکا با روش ضربه‌ای حفر می‌گردد. حفاری دورانی اولین بار در سال 1901 در میدان نفتی Spindletop ، نزدیک تگزاس مورد استفاده قرار گرفت و به سبب مزایایی که نسبت به ضربه‌ای داشت، دامنه کاربرد آن به زودی گسترش یافت. بطوری که در دهه 1920 اکثر حفاریهایی که برای استخراج نفت در سراسر جهان صورت می‌گرفت با این روش بود
.

حفاری ضربه‌ای

دستگاههای حفاری ضربه‌ای و یا سوندوزهای ضربه‌ای ، دستگاههای ساده‌ای هستند که برای پژوهشهای آب یابی بسیار مناسب هستند. از این دستگاهها بیشتر برای چاههایی که در داخل سنگهای مقاوم حفر می‌شود، استفاده می‌کنند. اصول کار سوندوزهای ضربه‌ای خردکردن سنگهاست که این عمل بوسیله مته‌ای به نام مته حفاری یا ترپان انجام می‌گیرد. مته‌ها بطور منظم از ارتفاع ثابتی روی سنگ فرود می‌آیند. دستگاه مجهز به یک خرک چهار قطبی و یا یک دکل است که مته‌های حفاری بوسیله یک قرقره برگشت روی آن آویزان می‌گردند.

این مته‌ها دارای حرکت رفت و آمدی می‌باشند و به منظور اجرای مانورهای پائین و بالا رفتن ، از دستگاه رفت و برگشت جدا گردیده و به یک وسیله‌ای به نام چرخ قرقره که برای جاگذاری لوله‌ها نیز بکار می‌رود، مربوط می‌باشند. خرکهای جدا شونده ، چوبی و یا فلزی هستند. پایه‌ها روی دالهای سیمانی که قبل از مونتاژ دستگاه تهیه می‌شوند، قرار می‌گیرند. دکل‌های خم شونده یا تلسکوپی ، سوندوزهای دستگاههای حفاری خود کار قابل حمل را مجهز می‌نمایند. ممکن است که این دکلها به صورت دائمی در پشت یک کامیون ثابت شده باشند. دکلها باید بوسیله کابلهای محکم روی بلوکهای سیمانی ثابت گردند.

عمیق ترین چاه با روش ضربه ای

عمیق ترین چاه با این روش در ایالت نیویورک توسط شرکت گاز طبیعی ایالت نیویورک در سال 1948 تا 1953 تا عمق 11145 فوت حفر گردید که به نفت نرسید.

حفاری چرخشی

امروزه کاربرد دستگاههای حفاری چرخشی بسیار متداول شده است. این دستگاهها را می‌توان در هر نوع زمین بکار برد. ولی برتری کاربرد آنها در زمینهای نرم بیشتر است. پیشروی این دستگاهها در داخل سنگهای سخت به کندی صورت می‌گیرد. در این روش سر مته فولادی که متصل به انتهای لوله فولادی است، از سر چاه به کمک موتور ، حرکت دورانی می‌نماید. گل حفاری از داخل لوله به درون چاه تزریق شده و از اطراف لوله به سر چاه بر می‌گردد.

گل حفاری ضمن خنک کردن سر مته اعمال حمل خرده سنگهایی که بوسیله سر مته از ته چاه تراشیده شده است، به سر چاه و جلوگیری از فشار طبقات سست و ریزش آنها به داخل چاه را نیز انجام می‌دهد.

 

 

عمیق ترین چاه با روش حفاری چرخشی

عمیق ترین چاه جهان که با این روش حفر گردیده در سال 1956 در لوئیزیانا (آمریکا) به عمق 21535 فوت بود که به نفت نرسی

روش توربینی

بر حسب گزارشی که به چهارمین کنگره جهانی نفت در سال 1955 در رم داده شد، شوروی سابق نوعی حفاری دورانی ابداع کرده بود که در آن سر مته به جای آنکه به کمک لوله فولادی دوران نماید، بوسیله توربینی که به عنوان نیروی محرکه از گل حفاری و یا الکتریسیته استفاده می‌نماید، حرکت می‌کند. در این روش قسمت متحرک تنها سر مته در عمق چاه خواهد بود. بنابراین می‌تواند سرعت دورانی به مراتب بیشتری داشته باشد. از نظر سرعت عملی که این روش دارد، دارای برتری اقتصادی زیادی است. بر حسب گزارش فوق 65 درصد کل حفاریهای نفتی شوروی سابق با این روش بوده است. این روش اکنون در اروپا و آمریکا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:50 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()
 

چکیده:

موضوع این مقاله کاربرد شبیه سازی در مهندسی مجدد است. در عرصه رقابتی و تجارتی دنیای امروز جای هیچگونه اشتباه و دوباره کاری که منجر به ضرر و زیان می شود نیست ، بلکه دنیای امروز جای سرعت عمل ، پیشرفت ، ابتکارو تولیدات کم خطا برای دستیابی به سود و دراختیار گرفتن سهمی از این بازار پر حیاحو می باشد. یکی از تکنیکهای دست یابی به این امر شبیه سازی کامپیوتری است که تقریبا نحوه کار نزدیک به واقعیت فرایند را برای ما اشکارمی سازد.

در علوم و فنون مختلف استفاده می شود، که در این مقاله ما به مهندسی مجدد که با     بهره وری و اصلاح ساختار بطور مستقیم در ارتباط است اشاره می کنیم.

اما چگونگی انجام این فرایند مستلزم اشنایی با کاربرد و نحوه استفاده از دو مقوله ی شبیه سازی و مهندسی مجدد و ایجاد ارتباط بین آنها میباشد.درانتها شایان ذکر است که از نتایج عمده ی استفاده از این تکنیک دستیابی به ازمایشهای غیر مخرب ، اشنایی از کارهایی که توسط این تکنیک انجام می گردد و از همه مهمتر پایین امدن هزینه های ناشی از اشتباهات و خطاها برای بقا ، پیشرفت و قدرت در میادین رقابت و تجارت جهانی و داخلی می باشد.

کلمات کلیدی:                                      مهندسی مجدد فرایند ، تکنیک پشتیبانی ، بهبود عملکرد ، ارزیابی عملکرد ، فرایند کسب کار، شبیه سازی دینامیک ، الگو سازی ، شبیه سازی کامپیوتری ، عملکرد سیستم.

?) موضوع:

در دنیای امروز تغییر، تحول و پویایی از اصول پایه است و مدیران باید دائما در جستجوی راههایی برای بهبود بخش مربوط به خود در سازمان باشند.در این راه، ابزارهای گوناگونی برای بهبود فرایند مورداستفاده قرار می گیرد که یکی ازاین ابزارها مهندسی مجدد فرایندها است.مهندسی مجدد مستلزم طراحی دوباره و ریشه (B.P.R) این ابزارهای مهندسی مجدد است.گرچه مهندسی مجدد فرایندهای سازمانی می تواند مزایای مهمی به سبب کاهش هزینه ها و یا بهبود کارایی داشته باشد، خطرات مهمی نیز در این روند وجود دارد، که به کارگیری شبیه سازی رایانه ای برای مدل سازی و تحلیل فرایندهای کسب وکار می تواند این خطرات راکاهش داده و شانس موفقیت پروژه های مهندسی مجدد را بالا ببرد.    شبیه سازی فرایند تکنیکی است که امکان نمایش فرایندها، منابع، کالاها و خدمات را در یک مدل دینامیک رایانه ای فراهم می سازد واین مدل شبیه سازی هنگامی که اجرا می گردد تقلیدی از عملیات واحد تولیدی است.شبیه سازی فرایند تکنیکی است که به سازمانها کمک میکندعملکردفرایندهای خودراپیش بینی، مقایسه و بهینه سازی کنند.بدون اینکه هزینه و ریسک تغییر فرایندهای جاری و اجرای فرایندهای جدید را متحمل شوند.درحقیقت شبیه سازی رایانه ای ابزاری توانمند جهت پشتیبانی از تصمیمات مدیریت و کاهش ریسک فرایند تصمیم گیری و پشتیبانی از فرایند بهبود مستمر و مهندسی مجدد است.           مدیران در دنیای امروز اصل باید سیستم های مورد نظرشان را طوری اصلاح کنند که با شرایط محیطی سازگار باشد. اصولا روشهای به کارگیری منابع با هدف افزایش بهره وری صورت می گیرد درنتیجه یکی از عوامل موثر درایجاد نظامهایی که هدفشان افزایش بهره وری است، مطالعات شبیه سازی برای تغییر در نحوه روشهای کار و روشهای به کارگیری منابع است. مطالعات شبیه سازی می تواند تاثیرات زیادی بر ارزش افزودهآنهاداشته باشند.                  این امر موجب شده است که در مهندسی مجدد طرحها، طراحی کارخانه و محصول، شبیه سازی کاربردهای ویژه خود را یافته و مدل سازی از واحدهای تولید مطرح و اجرا گردد.به معنای وانمودکردن یا نایل شدن به اصل چیزی بدون WEBSTER شبیه سازی در فرهنگ لغت واقعیت است. شبیه سازی رایانه ای به فرایند مدل سازی با استفاده از روابط ریاضی و منطقی و همچنین اجرای مدل به وسیله رایانه گویند.                          تمایل بر این است که تقریبا در مواجهه با هر مسئله ای روش شبیه سازی پذیرفته شود هرچند آنهایی که دارای دانش ریاضی قوی هستند شبیه سازی را روشی بی جان و آخرین راه حل تلقی می کنند ولی درحقیقت برای دانشمندان علوم مدیریت و پژوهشگران عملیات، شبیه سازی یکی از ابزارهایی است که کاربرد فراوان دارد.                     استفاده از مدل های شبیه سازی به عنوان یک تکنیک پشتیبانی از تصمیمات مدیریت و کاهش ریسک فرایند تصمیم گیری به وسیله ارزیابی و تحلیل استراتژی های مختلف طراحی و بهبود سیستم روند افزایشی داشته است. به خصوص شبیه سازی های گسسته پیشامد به خاطر توسعه خبره ترین نرم افزارهای شبیه سازی رایانه ای و نیز افزایش توانایی سخت افزارهای رایانه ای به صورت گسترده و موفقیت آمیزی در صنعت و تولید به کار گرفته شده است.دردنیای صنعتی امروز شبیه سازی به عنوان یک متدولوژی حل مسئله و تجزیه و تحلیل سیستم ها از اهمیت بسزایی برخوردار است.                               رقابت شدید و فشار برای تغییر، سازمانهای مختلف را وادارمیکندکه پیوسته سطح وکیفیت خدماتی را که به مشتریان عرضه می دارند، بهبود بخشند.تولید و تحویل محصولات و خدماتازطریق فرایندها میسر می گردد. فرایندها مجموعه ای از فعالیتها هستند که با دریافت یکسری از داده ها رابه پدیده های با ارزش تبدیل می کنند.                     امروزه انتظار می رود که مدیران همگی مدیران تغییر و تحول باشند، مدیرانی که دائما درجستجوی راههایی برای بهبود بخش مربوط به خود در سازمان هستند.در این راه فنون وابزارهای گوناگونی می تواند برای بهبود فرایند مورداستفاده قرارگیرد، ازجمله این ابزارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 ?)   مدیریت کیفیت جامع؛

2) مهندسی مجدد فرایندهای کسب و کار؛

3) تولید به هنگام؛

4) سیستم های مدیریت کیفیت؛

5) نوآوری فرایند؛

6) طراحی مجدد فرایندها؛

7) بهینه کاوی (الگوبرداری).

این تکنیک ها اگرچه در فضاهای انضباطی و یا وظیفه ای متفاوت مدیریتی تدوین شده اند دریک مجموعه از خصوصیات کلیدی مشترک، با هم سهیم هستند. مثلا همه آنها ازیک رویکردگسترده تغییر دفاع می کنند و خواستار این هستند که فلسفه یا فرهنگ سازمان را تغییر دهند.همچنین به طور گسترده ای توسط مشاوران مدیریت به جای جامعه آکادمیک جهت بهبود عملکرد تدوین یافته اند.                                        هدف اصلی از تمامی این تکنیک ها، بهبود بخشیدن به فرایندهای کسب و کار، کاهش هزینه ها و ارائه محصولات و خدمات بهتر به مشتریان است و مدل های شبیه سازی می توانند برای اندازه گیری اثرات این تکنیک ها بر عملکرد فرایندهای کسب و کار به کار گرفته شوند. مهندسی مجدد فرایندهای کسب و کار :                                                                                             مهندسی مجدد مستلزم طراحی دوباره و ریشه ای فرایندهای کسب و کار یک شرکت است.هنگامی که فرایند دوباره طراحی می شود مشاغل از حالت محدود و وظیفه گرا به حالت چندبعدی تکامل پیدا می کنند.مهندسی مجدد در اصل پیرامون واژگونی انقلاب صنعتی است و فرضیاتی را که جزء جدایی ناپذیر الگوی آدام اسمیت به شمار می روند مانند: تقسیم کار،صرفه جوییهای مقیاس و کنترل سلسله مراتبی را مردود می شمارد.          مهندسی مجدد پتانسیل بزرگ و عظیمی برای افزایش بهره وری ازطریق کاهش زمان فرایند، کاهش هزینه، بهبود کیفیت و رضایت مشتری دارد و این امر اغلب به یک تغییر بنیادی در سازمان نیاز دارد.مهندسی مجدد سازمانها مجموعه کارهایی است که یک سازمان برای تغییر پردازشها و کنترل های درونی خود انجام می دهد تا از ساختارهای سنتی، عمودی و سلسله مراتبی به ساختارهای افقی و میان فعالیتی مبتنی بر گروه تبدیل شود به طوری که در آن، همه پردازشها برای جلب رضایت مشتری صورت می گیرد.                      گرچه مهندسی مجدد فرایندهای کسب وکار می تواند مزایای مهمی را به سبب کاهش هزینه هاو بهبود کارایی به دست آورد، خطرات مهمی نیز دراین روند وجود دارد.به کارگیری شبیه سازی برای مدل سازی و تحلیل فرایندهای کسب و کار می تواند این خطرات را کاهش داده و شانس موفقیت پروژه های مهندسی مجدد را بالا ببرد.                     شبیه سازی فرایند یکی از ابزارهایی است که در مهندسی مجدد بسیار کاربرد دارد.شبیه سازی ابزار قدرتمندی است که فرایند جدید و یا فرایند فعلی را طراحی، ارزیابی و تصویرسازی کرده و خطرات ناشی از اجرای تغییرات در محیط واقعی را نیز به حداقل ممکن می رساند.

شبیه سازی دینامیک فرایند:                                                                                                                       مطالعه و بررسی فرایندهای سازمانی را از طریق مدل امکان پذیر می سازد و باعث درک بهتر روابط علت و معلولی و پیش بینی بهتر نتایج می گردد. شبیه سازی در زمینه های زیر در پروژه های مهندسی مجدد مشارکت می کند:

1 - مطالعات امکان سنجی: تعیین عملی بودن فرایندهای جدید باتوجه به محدودیتهای مختلف و

تجزیه و تحلیل، (هزینه - فایده - ریسک) فرایند جدید؛

2 - مشخصات عملکرد: تعیین معیارهای عملکرد سیستم در وضعیت فعلی و آینده؛

3 - الگوسازی: ایجاد آگاهی و شناخت نسبت به وضعیت آینده سیستم به منظور برنامه ریزی و

ارزیابی ریسک و طرح ریزی جزئیات فرایند جدید؛

4 - ارتباطات: تبیین شیوه کارکرد روش جدید در سازمان. شبیه سازی فرایند،تکنیکی است کهبه سازمانها کمک میکندعملکردفرایندهای خودراپیش بینی، مقایسه و بهینه سازی کنند بدون اینکه هزینه و ریسک تغییر فرایندهای جاری و اجرای فرایندهای جدید را متحمل شوند.          

برخی از مباحث و موضوعهایی که با اجرای مدل های شبیه سازی در سیستم ها و فرایندهای تولید می توان بررسی کرد عبارتند از:

?)  ارزیابی عملکرد سیستم و تجزیه وتحلیل کمیت و کیفیت برون داد و دست یافت سیستم؛ تجزیه و تحلیل مدت زمانی که مشتری یا کالا در سیستم سپری می کند و بررسی گلوگاههای

?)  فرایندهای سازمانی؛                                                                                                    ارزیابی و تحلیل خط مشی و سیاستهای زمانبندی تولید و کنترل موجودی،

?)  اطمینان ماشین آلات و سیاستها و خط مشی های کنترل کیفیت؛                                   تعیین سطح بهینه وسایل و تجهیزات و منابع انسانی موردنیاز، بررسی طرح استقرار ماشین آلات، تعیین تعداد وسایل و تجهیزات حمل ونقل، تعیین میزان و محل ذخیره های موقت در فرایند

?)  تولید و ارزیابی تاثیر تغییر در حجم و ترکیب محصولات بر معیارهای عملکرد سیستم؛       برنامه ریزی نیروی انسانی موردنیاز، ارزیابی سرمایه گذاری ها و تعیین تعداد بهینه

?)  شیفت های کاری:                                                     برخی از معیارهای عملکرد سیستم و فرایندهای تولید که معمولا توسط شبیه سازی برآورده می گردد عبارتند از:

?-فرایند تولید؛ (THROUGH PUT) 1 - کمیت و کیفیت دست یافت

2 - مدت زمان به سربردن در سیستم؛

3 - مدت زمان انتظار در صف؛

4 - طول صف انتظار؛

5 - بررسی کارایی حمل و نقل قطعات و کالاهای در جریان ساخت در فرایند تولید؛

6 - ضریب بهره برداری از وسایل، تجهیزات و نیروی انسانی.

شبیه سازی ویژگیهایی دارد که آن را برای مدل سازی فرایندهای کسب و کار مناسب میکند.برخی از این ویژگیها عبارتند از:

1 - مدل شبیه سازی می تواند به آسانی برای تغییرات بعدی در سیستم واقعی اصلاح شود؛

? - مدل شبیه سازی می تواند به عنوان یک ابزار پشتیبانی از تصمیم گیری برای بهبود مستمر فرایند به کار گرفته شود.

3 - آزمایش کردن با یک مدل شبیه سازی به جای پیاده سازی مستقیم تغییرات در فرایند واقعی خطر تصمیم گیری اشتباه را کاهش می دهد؛

4 - مدل های شبیه سازی می توانند رفتار انسان و منابع تکنیکی را در سیستم تقلید کنند؛

5 - فرایند ساخت مدل درک بهتر فرایندهای مدل شده را تسهیل کرده و به تشخیص گزینه های قابل قبول برای تغییر کمک می کند؛

6 - شبیه سازی با طرح ریزی مجدد فرایندها، قبل از پیاده سازی شانس رسیدن به فرایند درست و صحیح را در اولین کوشش بهبود می بخشد؛

7 - مدل های شبیه سازی با تعامل تصویری به همراه انواع گزارشهای خروجی گرافیکی می توانند برای تمرکز بر روی جلسات طوفان مغزی در جایی که انواع ایده های جدید می تواند با استفاده از مدل شبیه سازی، آزمایش شده و برمبنای نتایج مدل ساخته شده، تصمیم گیری کرد، مفید واقع می گردند.

مانند بسیاری دیگر از روشها و تکنیکها، شبیه سازی فرایند نیز دارای محدودیتهایی است که معمولا با به کارگیری تکنیکها و روشهای دیگری مانند، مدیریت پروژه، تکنیکهای زمانبندی و روشهای بهینه سازی، می توان براین محدودیتها غلبه کرد.

?)  نتیجه گیری :                                                                                                              

هدف از این کار اشنایی با روند پروسه ی طراحی شده برای حصول درصدی از اطمینان ازاقتصادی بودن فرایند طراحی شده قبل از نصب و راه اندازی ویا حتی فرایندهایی که تغیر در آنها جهت بهبود صورت گرفته که نتیجه این امر پاسخ به موارد گفته شده می باشد که در کشورهای صنعتی و ابر صنعتی دنیا مانند امریکا و غیره... در همان سالهایی که تکنیک شبیه سازی به عنوان یک تکنیک عملی مطرح شد کاربردپیدا کرد و تقریبا در اکثر پروژهای بزرگ و حساس و هزینه بر صنعتی ، نظامی و خدماتی با صرف هزینهای معقول به اطمینان لازم جهت تغییرات و انجام پروژه های خود دست پیدا کرده اند.

?)  منابع :

?)  مجله تخصخصی مدیریت (( تدبیر))

?)  ماهنامه مهندسان صنایع (( روش ))

?)  ابلنسکی – نیک :(( مهندسی مجدد و مدیریت دگرگون سازی سازمانها ))ترجمه: شریفی کلویی - منصور، اروین.






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:48 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()

نفت کوره ، یک فراورده جانبی
بیشتر نفت کوره‌های باقیمانده مصرفی در ایالات متحده آمریکا ، از خارج وارد می‌شود. این سوخت به قیمت بسیار ارزانی فروخته می‌شود (قبلا حدود 70 درصد قیمت نفت خامی که از آن تولید شده است) و بعنوان یک فراورده جانبی تلقی می‌گردد.

مشخصه‌های بحرانی نفت کوره
مشخصه‌های بحرانی نفت کوره عبارتند از گرانروی و مقدار گوگرد. در سالهای آینده ، با توجه به لزوم جلوگیری از آلودگی هوا ، مقدار بیشینه گوگرد ، بی شک ، کاهش خواهد یافت. در برخی نقاط ، فقط نفت کوره‌های کم‌گوگرد می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند و این گرایش ، رو به توسعه است.

نفت کوره سنگین
نفت کوره‌های سنگین که حاوی گوگرد بسیار کمی باشند، خواهان بیشتری دارند و به قیمتهای نزدیک قیمتهای نفتهای خام اولیه فروخته می‌شوند.

نفت‌های گرمایشی
هر چند مصرف فراورده‌های نفتی برای گرمایش فضا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، ولی این مصرف بر حسب محل و شرایط جوی تغییر زیادی می‌کند. در سالهای اخیر نیاز به نفتهای گرمایشی نسبتا کاهش یافته است، زیرا بر مصرف LPG (گاز نفتی مایع که برای گرمایش خانگی و پخت و پز بمصرف می‌رسد) افزوده شده است.

مهمترین نفت‌های کوره تقطیری
مهمترین نفت‌های کوره تقطیری ، نفت کوره شماره 1 و نفت کوره شماره 2 می‌باشند
.

  • نفت کوره شماره 1: این نفت کوره ، بسیار شبیه نفت سفید ، ولی معمولا دارای نقطه ریزش و نقطه نهایی بالاتری است. مشخصه‌های حدی آن عبارتند از تقطیر ، نقطه ریزش ، نقطه اشتعال و مقدار گوگرد. نقطه ریزش ، پایین‌ترین دمایی است که در آن ، یک روغن نفتی جاری می‌شود یا ریزش می‌کند. نقطه پایانی یا نهایی ، دمای حد بالا در تقطیر است.

  • نفت کوره شماره 2: نفت کوره شماره 2 ، بسیار شبیه سوخت دیزلی شماره 2است. ذخایر گراکینگ شده نفت ، نفت سفید. سوخت دیزلی و نفتهای سبک چرخه کراکینگ بدست می‌آید که مشخصه‌های حدی آن ، عبارتند از مقدار گوگرد ، نقطه ریزش، تقطیر و نقطه اشتعال






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:46 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()

برای داشتن روغن موتور خوب و مناسب ...روغن پایه باید خاصیت های زیر را داشته باشد:

بالا بودن شاخص گرانروی
پایداری در برابر اکسیداسیون
نقطه ریزش پایین Low Pour Point
پایین بودن فراریت Low Volality


با توجه به موارد بالا ...روغن موتور تولید شده دارای خاصیت های زیر است:

داشتن گرانروری (Viscosity) مناسب برای شرایطی ککه بکار میرود.
بالا بودن عدد شاخص گرانروی
نقطه اشتعال بالا (High Flash Point)
نقطه ریزش پایین (Low Pour Point)
مقاومت در برابر تولید کف
داشتنن خاصیت قلیایی مناسب
داشتن خاصیت پاک کنندگی مناسب
پایین بودن فراریت (Low Volality )

» گرانروی Viscosity : گرانروی یا چسبندگی در صنعت روغن سازی موضوعی اساسی بشمار میرود و آن خاصیت مقاومت مایع در مقابل نیرویی است که مایع را به جاری شدن وادار میکند. گرانروی تابعی از دماست. هر چه دما بیشتر شود? گرانروی کمتر می شود. بطور خلاصه چسبندگی خاصیتی از مایعات روغن کاری است که اصطکاک ایجاد شده بین لایه های مجاور را در توده مایع در حال جریان نشان میدهد. این اصطکاک را اصطکاک بین مایعی Fluid Friction می نامند? که میزان برشی را که در میان لایه های مولکولی یک مایع به وجود می آید? مشخص می کند. گرانروی روغن معمولا در دمای 40 و 100 درجه سانتیگراد اندازه گیری میشود.

» شاخص گرانروی: تغییرات گرانروی را در اثر دما با شاخص (VI) نشان میدهند. عدد VI روغن از مقایسه با دو روغن Pennsilvenia که دارای VI=100 و از نوع پارافینی است... و ...روغن های Texas یا Gulf Coast که VI صفر دارند و از نوع نفتینی هستند? بدست می آیند. هر چه مقدار شاخص گرانروی بزرگتر باشد? گرانروی روغن با تغییرات دما کمتر تغییر می کند که نشانه کیفیت بیشتر روغن است.

» نقطه اشتعال Flash Point : درجه حرارتی است که در آن روغن به اندازه ای بخار شده که به محض مجاورت با یک شعله به سرعت مشتعل شود. ( این پدیده به صورت لحظه ای است و برای بدست آوردن نقطه اشتعال از آزمایشگاه ساده ای که در یک مدرسه راهنمایی وجود دارد نیز میتوان استفاده کرد... البته با در نظر گرفتن تهویه شدن هوا!! ) نقطه اشتعال در مورد روغن هایی با گرانروی برابر و بنیان نفتی مختلف ? متفاوت است. روغن های پارافینی نقطه اشتعال بالاتر از دیگر انواع روغن دارند. برای یک روغن با بنیان مشخص هر چه گرانروی بیشتر باشد ? مشلما نقطه اشتعال نیز بالاتر است و هر چه نقطه اشتعال و احتراق روغن بهم نزدیک تر باشد? بهتر است.

» نقطه ریزش Pour Point : حداقل درجه ای که در آن روغن پس از سرد شدن تدریجی و تحت شرایط معین ? جاری گردد را نقطه ریزش گویند. فشار و شرایطی که روغن با آن روبرو است در نقطه ریزش آن تاثیر میگذارد و این تاثیر اغلب در جهت بالا رفتن نقره جوش است. روغن هایی که برا ی کار در شرایط سرد انتخاب شده اند باید نقطه ریزش پایینی داشته باشند. در این مورد نکات زیر قابل تامل است:

نقطه ریزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت محیطی باشد که در آن کار میکند.
نقطه ریزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت کارکرد سیستم مکانیکی باشد که در آن مصرف میشود.

» خاصیت قلیایی: اکثر مواد افزودنی دارای خاصیت خنثی کردن مواد اسیدی حاصل از احتراق و اکسیداسیون روغن می باشند. در مواقعی که نیاز به خنثی کردن مقدار زیادی از مواد اسیدی می باشد ( مثل روغن هایی که سوخت آنها دارای مقدار زیادی گوگرد است) باید از مواد پاک کننده ای که دارای خاصیت بازی زیادی هستند استفاده نمود. باری نشان دادن غلظت این مواد در روغن خاصیت خنثی کنندگی آنها از عدد بازی کل Total Base Number = TBN استفاده می شود.

» پایداری در برابر اکسیداسیون: یکی دیگر از خصوصویات مهم روغن موتور مقاومت آن در برابر اکسیداسیون تحت شرایط درجه حرارت بالا در کارتل و مجاورت هوا می باشد. خراب شدن روغن موتور باعث ازدیاد گرانروی آن و ایجاد رسوب شدید خوردگی یاتاقان ها خواهد شد. در مواردی که حجم کارتل کم است سرعت خراب شدن روغن بسیار زیاد خواهد بود. به عنوان یک قاعده کلی هر چه درجه حرارت عملکرد موتور افزایش یابد ? به روغنی با مقاومت بیشتر در برابر اکسیداسیون نیاز است.






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:45 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()

اولین آموزشگاه عالی صنعت نفت
اولین واحد آموزشی وابسته به شرکت ملی نفت – و یکی از قدیم ترین واحدهای آموزشی کشور – در سال 1318 با نام "آموزشگاه فنی آبادان" شروع به کار نمود که در سال 1341 به "دانشکده مهندسی نفت آبادان" تغییر نام یافت .


اولین پژوهشگاه در کشور
در سال 1337 ، نخستین سنگ بنای یک سازمان پژوهشی در شرکت ملی نفت ایران با نام امور پژوهش و آزمایشگاهها گذاشته شد که مدتی بعد به مرکز پژوهش و خدمات علمی وزارت نفت تغییر نام داد ، و بالاخره در سال 1368 به عنوان اولین پژوهشگاه در کشور ، از طرف وزارت فرهنگ و آموزش عالی به رسمیت شناخته شد.

اولین خط لوله نفت / اولین پالایشگاه
در سال 1909 م. مسئولیت احداث اولین خط لوله نفت در ایران از سوی شرکت نفت ایران و انگلیس به نام " چارلز ریش " داده شد.
برای احداث خط لوله اولیه در ایران ، لوله ها را به یکدیگر پیچ می کردند و آنها را در گودالی که در زمین حفر شده بود گذاشته و برای اینکه زنگ به لوله تأثیر نکند اطراف لوله را با پارچه یا نمد و یا چیز دیگری که آ لوده به قیر باشد و از سرایت آب و نم جلوگیری کند ، می پوشاندند و بعد با خاک ، روی گودال را مستور می کردند. لوله های مورد نیاز به قطر 6-8 اینچ با کشتی "آناتونگا" به اسکله آبادان آورده شد. اسکله را با غرق کردن یک کشتی قدیمی به نام دنیا درست کرده بودند. وقتی که کشتی حامل لوله ها یک هفته بعد از آماده شدن اسکله به آبادان رسید و حامل 2300 قطعه لوله بود، همه آن لوله ها ظرف ده روز به کمک نیروی انسانی در ساحل آبادان تخلیه شد. از آنجا که قرار بود خط لوله به موازات رودخانه کارون احداث گردد، برای نصب خط لوله از دوبه استفاده می گردید.


لوله ها با استفاده از دوبه و از طریق رودخانه تا آب گنجی در نزدیکی در خزینه بین شوشتر و مسجد سلیمان حمل می گردید. از آن نقطه به بعد خط باید از ستیغ کوه و ارتفاعات تپه ها با شیبهای تند کشیده شود. قهرمانان این عملیات قاطرهایی بودند که از مناطق مختلف مانند : اصفهان، بغداد و حتی قبرس خریداری شده بودند و بر گردن آنها زنگوله هایی آویزان شده بود. قاطرها را دو به دو می کردند و به تناسب طول لوله که بر روی پشت آنها قرار داده می شد فاصله قاطرها از یکدیگر تنظیم و بدین ترتیب لوله ها حمل می گردید. در کل بیش از 6000 هزار قاطر مورد استفاده قرار گرفت .
وقتی که بالاخره خط لوله احداث شد با مشکل حمل و عبور آن از روی عرض رودخانه بهمنشیر در جزیره آبادان مواجه شدند. عرض رودخانه حدود 25 متر بود. برای این کار همه مسیر رودخانه را از بشکه های خالی قیر که به وسیله سیم به یکدیگر وصل و بر روی آب شتاور می شدند و از دو طرف ساحل رودخانه توسط جراثقالی که خود ساخته بودند پر کردند. بدین ترتیب اقدام به احداث یک پل شناور شد. از آنجا که ارسال نفت به بالای تپه ها نیاز به فشار داشت لذا به نصب پمپهایی در منطقه تمبی در مسجد سلیمان شد که بتواند نفت را در دو بخش از ارتفاعات بین راه تلمبه کند. سپس به فاصله هر 50 کیلومتر در دشت تلمبه هایی نصب گردید به نحوی که ارسال نفت به آبادان به سهولت انجام پذیرد.


در اواسط سال 1911م. " چارلز ریش " آزمایشات اولیه را بر روی خط لوله به پایان رساند و اعلام کرد که خط لوله به طول 130 کیلومتر آماده بهره برداری است.
این خط لوله قادر بود سالیانه 400000 تن نفت خام را از مسجد سلیمان به پالاییشگاه آبادان ( اولین پالایشگاه در ایران ) که تا آن زمان هنوز آماده نشده بود حمل کند.
عملیات ساختمانی پالایشگاه آبادان از سال 1909 آغاز و در سال 1912 آماده بهره برداری شد .


اولین چاه نفت در جنوب (مسجد سلیمان)
در سال 1904 با تشویق دریا سالار " لرد فیشر " فرمانده نیروی دریایی انگلستان، کمیته بررسی منابع نفت جهت سوخت ناوگان نظامی بریتانیا با " دارسی " (دارنده امتیاز اکتشاف، استخراج، حمل و نقل و فروش نفت ایران) تماس گرفت تا او را به واگذاری امتیاز نفت ایران راضی کند. پس از مذاکراتی سرانجام توافق کردند شرکت جدیدی به نام سندیکای امتیازات تشکیل دهند. صاحبان شرکت جدید عبارت بودند از : دارسی، لرد استراتکونا و شرکت نفت برمه.
شرکت سندیکای امتیازات، کاوش نفت در ایران را از منطقه چاه سرخ به میدان نفتون منتقل کرد و پس از سه سال تلاش و پیگیری و حفاری و عملیات بالاخره در تاریخ 26 مه 1908 ( 5 خرداد ماه 1287 ه. ش. ) نفت از چاه حفاری شده در مسجد سلیمان فوران کرد. " رینولدز "، فرمانده عملیات به انگلستان چنین گزارش کرد: " مفتخرم گزارش کنم که امروز صبح در ساعت چهار به وقت ایران نفت در عمق 1180 پا از چاه شماره یک فوران کرد. جزئیات دیگر شامل غلظت و مقدار نفت متعاقبأ اعلام خواهد شد" .
تخمین زده می شد که استخراج نفت در این منطقه به حد کافی باشد و روزانه بیست هزار گالن استخراج شود.

اولین پتروشیمی در ایران
فکر و اندیشه ایجاد صنایع پتروشیمی در ایران قدمت حدود یک ربع قرن دارد. برای به ثمر رسیدن این هدف سازمانهای متعددی در وزارتخانه های مختلف به وجود آمد و اولین سازمان نسبتأ متشکل برای این منظور بنگاه شیمیایی وابسته به وزارت اقتصاد بود. عمده ترین فعالیت این بنگاه ایجاد کارخانه کود شیمیایی مرودشت (فارس) در سال 1338 بود، تا اینکه در سال 1343 کلیه فعالیتهایی که برای ایجاد یا توسعه صنایع پتروشیمی توسط واحدهای تابعه وزارتخانه و سازمانهای مختلف دولتی انجام می شد، در شرکت ملی نفت ایران متمرکز گردید و این شرکت برای تأمین منظور نهایی، شرکتی فرعی به نام شرکت ملی صنایع پتروشیمی تأسیس کرد.


مچتمع پتروشیمی شیراز که اولین مجتمع پتروشیمی در ایران است در سال 1342 جهت تولید کود شیمیایی در مرودشت فارس احداث شد. سرمایه اولیه این مجتمع 8/1 میلیون ریال بوده است. این مجتمع در سال 1345 بر اساس قانون به شرکت ملی صنایع پتروشیمی واگذار شد.
محصولات تولیدی این مجتمع عبارتند از :
آمونیاک، اوره، نیترات آمونیم، سودای سبک و سنگین، بیکربنات سدیم، اسید نیتریک، دی آمونیم فسفات، متانول، پرکلرین، آرگون.
موارد مصرف:
تولید کود شیمیایی، صنایع بلور و شیشه، نانوایی، شیرینی پزی، داروسازی، صنایع نظامی، مکمل سوخت بنزین، رنگ و تینر و چسب.






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:43 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()
نظریات متعددی راجع به منشاء نفت و گاز ابراز شده است که اولین فرضیه ها برای تشکیل هیدروکربنها با منشاء غیر آلی نظیر منشاء آتشفشانی، شیمیائی و فضائی ارائه گردیده است. لکن امروزه در خصوص منشاء آلی هیدروکربن ها اتفاق نظر وجود دارد. این مواد آلی می تواند بقایای گیاهان و حیوانات خشکی و دریائی عمدتا" پلانکتونها باشد. اهمیت پلانکتونها در تشکیل نفت از آنجا ناشی می شود که آب دریا ناحیه مساعدی جهت تکثیر پلانکتونها می باشد و تعداد آنها نیز در آب دریا بسیار زیاد می باشد. پلانکتونها به علت سرعت رشد و کوچکی جثه، ماده آلی مناسبی است که به سهولت به وسیله رسوبات ریز دانه مدفون گشته و مصون از اکسید شدن در رسوبات باقیمانده و هیدروکربن را تولید می نماید. طبق نظریات جدید مواد مختلف آلی ته نشین شده با رسوبات نرم هنگام دیاژنز «سنگ شدن) تبدیل به یک ماده واسط بین ماده آلی و هیدروکربن می گردد. این ماده واسط کروژن (Kerogn) نامیده می شود. کروژن یک ماده جامد نامحلول آلی است که محصول دیاژنتیک مواد آلی است. توان تولیدی کروژنها برای تولید نفت و گاز متفاوت است.

شرایط لازم برای مخازن نفت
بررسی عوامل مشترک مخازن نفت و گاز نشان می دهد که:

الف- شرایط و محیط رسوبی خاصی لازم است تا طبقات نفت زا (سنگ مادرSource Rock) تشکیل شود و همچنین شرایط خاصی باید وجود داشته باشد تا مواد آلی رسوب یافته در این لایه ها به هیدروکربن تبدیل گردد.
ب- سنگ متخلخل و نفوذپذیری (سنگ مخزن Reservoir rock ) باید وجود داشته باشد تا فضای لازم جهت انبار شدن نفت فراهم آید.
ج- سنگ مخزن می بایستی شکل خاصی داشته باشد تا بتواند تله (Trap) را تشکیل داده باعث جمع شدن هیدروکربن گردد.
د- سنگ غیر قابل نفوذی (سنگ پوشش Cap Rock ) لازم است که مخزن را بپوشاند تا از خروج نفت و گاز از مخزن جلوگیری نماید.

تبدیل مواد آلی به کروژن و گاز
در باره نحوه تبدیل مواد آلی رسوبات به نفت و گاز با مطالعات جدید ژئوشیمیائی و جمع آوری اطلاعات تجربی ثابت شده است که قسمت اعظم هیدروکربنهای طبیعی در اثر کراکینگ کروژن ناشی از حرارت زمین (ژئوترمال) تولید می گردد. همانطور که بیان گردید برای بوجود آمدن نفت و گاز وجود مواد آلی فراوان و تشکیل کروژن در هنگام دیاژنز رسوبات ضروری می باشد. پس سنگ مادر (Source Rock) سنگی است که دارای مقدار کافی کروژن باشد. شرایط مساعد رسوبی برای تجمع و ذخیره شدن مواد آلی شامل گیاهان و جانوران دریایی و همچنین مواد آلی خشکی که توسط رودخانه ها به حوزه رسوبی حمل می گردد، رسوبات رسی و یا گل کربناته (ریزدانه بودن و محیط آرام رسوب گذاری) می باشد. علاوه بر این محیط کف دریا بایستی محیط احیاء کننده باشد تا از اکسیدشدن مواد آلی جلوگیری بعمل آید.

طبیعی است هرچه میزان کروژن در سنگ مادر بیشتر باشد توانائی بیشتری برای تولید هیدروکربن وجود دارد لکن علاوه بر درصد مواد آلی، سنگ مادر بایستی ضخامت کافی نیز داشته باشد. براساس مطالعات ژئوشیمیائی انجام شده برای اینکه سنگ مادری بتواند هیدروکربن تولید نماید باید دارای حداقل تراکمی از کربن آلی باشد که از آن کمتر قادر به تولید هیدروکربن نخواهد بود. این حداقل عمدتا" 5/0 درصد کربن آلی برآورد می شود. سنگ مادرهائی که در حوزه های رسوبی ایران دیده می شود نظیر سازند کژدمی در ناحیه زاگرس حدود 10-5 درصد کربن آلی دارد که بیشتر از جلبکها منشاء گرفته است.

هیدروکربنها در اثر کراکینگ کروژن بوجود می آیند. کراکینگ کروژن عمدتا" در درجه حرارتهای 100-80 درجه سانتیگراد شروع می شود. این درجه حرارت در یک ناحیه رسوبی با درجه حرارت ژئوترمال طبیعی معادل عمقی بین 3000-2000 متر می باشد. بنابراین یک سنگ مادر هرچه قدر هم ضخیم و غنی از مواد آلی باشد تا در اعماق فوق قرار نگیرد نمی تواند هیدروکربن تولید نماید. بر همین اساس ابتدا نفت خام سنگین تولید می گردد. چگالی و وزن مخصوص نفت خام با ازدیاد عمق کاهش می یابد. هرچه قدر سنگ مادر عمیقتر مدفون گردد نفت تولید شده سبکتر است و گاز معمولا" محصول آخرین این فعل و انفعالات است.

بنابراین ابتدای نفت های بسیار سنگین، نفتهای پارافینیک، نفتهای سبک، نفتهای میعانی و نهایتا" گاز بدست می آید. وقتی درجه حرارت از 165 درجه سانتیگراد تجاوز کند فقط گاز تولید خواهد شد یعنی تقریبا" از عمق 5000 متر بیشتر (ضخامت رسوبی) احتمال یافتن نفت بسیار کم می شود و فقط می توان انتظار یافتن گاز را داشت. در درجه حرارتهای بالاتر از 230 درجه سانتیگراد کروژن یک بافت گرافیتی ثابت پیدا می کند که با ازدیاد درجه حرارت هیدروکربنی تشکیل نمی شود (نسبت هیدروژن به کربن تغییر نمی یابد). به طور کلی ازدیاد عمق باعث ازدیاد درجه حرارت می گردد که این ازدیاد درجه حرارت دو اثر دارد:

:الف- کراکینگ کروژن و تبدیل مولکولهای بزرگ به مولکولهای کوچکتر مانند تشکیل نفت و گاز
:ب- پلیمریزاسیون مولکولها که به تشکیل متان و گرافیت ختم می گردد (کروژنهای گرافیتی)

گازطبیعی موجود در مخازن عمدتا" از متان، اتان، پروپان، بوتان و تعداد بسیار ناچیزی از هیدروکربنهای سنگینتر تشکیل می گردد. نفت مایع از بوتان به بالا است.
نکته مهم دیگری که در مورد تشکیل هیدروکربنها وجود دارد زمان زمین شناسی می باشد. به عبارت دیگر رسوبات قدیمی تر (از نظر زمین شناسی) در درجه حرارتهای پائین تر، همان محصولی را می دهد که سنگ مادری با سن زمین شناسی کمتر در درجه حرارتهای بالاتر هیدروکربن تولید خواهد نمود

قصه نفت
همان0.01 تا 0.1 ماده آلی که از چرخه اصلی کربن آلی جدا می ماند و در بین رسوبات دفن میشود و ماده آلی فسیل نامیده می شود ,ماده اصلی ایجاد کننده نفت و گاز است. این ماده آلی عمذتا بقایای گیاهان وجانوران دریایی وگیاهان خشکی است. به طور دقیق تر در دریا و اقیانوس دو دسته تولیدکننده اصلی ماده آلی مناسب برای تبدیل به نفت داریم:

فیتوپلانکتونها( دیاتومه ,داینوفلاژله, جلبک سبزآبی) زئوپلانکتونها وجانوران عالیتر تغذیه کننده از فیتوپلانکتونها برای اینکه تولید مواد آلی در محیط آبی به میزان مناسبی باشد,دو عامل دخیلند:1.ضخامت زون نور دار 2.میزان ورود مواد مغذی به زون نوردار( مواد مغذی که برای رشد گیاهان و جانوران مفیدند همانا فسفاتها ونیتراتها و اکسیژن هستند.) بنابه این توضیحات بیشترین تولید مواد آلی در دو ناحیه عمده در حواشی قاره هاست که عبارتند از آبهای کم عمق فلات قاره و زونهای چسبیده به محیطهای قاره ای که جریان روبه بالای آبهای سرد و عمیق اقیانوسی را پذیرا می شوند. در چنین محیطهایی که تولید مواد آلی زیاد است,با رخدادن طوفان ومخلوط شدن آبهای بی اکسیژن واکسیژندار , ویا ازدیاد تولید جانداران وکم شدن اکسیژن , گروهی از جانداران دچار مرگ و میر گروهی میشوندو در کف محیط رویهم انباشته میشوند.

آیا می دانستید؟
• گاز طبیعی در حالت عادی بدون بو است. به گاز طبیعی قبل از توزیع یک ماده از ترکیبات سولفور به نام تجاری مرکاپتان اضافه می‌شود تا هنگام نشت احتمالی گاز به ما کمک کند.
• وقتی که ذغال سنگ در یک نیروگاه برق بخار می‌سوزد، بخار یک توربین را به حرکت درمی‌آورد. این توربین یک مولد برق را به حرکت درمی‌آورد. در طی این فرآیند 2/3انرژی تولید شده توسط ذغال‌سنگ طی 20 سال گذشته 1میلیون هکتار اراضی معدنی را استخراج کرده این مساحت از ایالت دنور نیز کمتر است.





تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:43 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()
نفت در تمام طبقات زمین از پرکامبرین تا عهد حاضر وجود دارد.ولی گسترش و تراکم آن در همه جا یکسان نیست.شرایط لازم و کافی برای تشکیل و تجمع نفت در یک منطقه عبارتند از ویژگی های زمین شناسی مانند طبقات مولد نفت سنگ های مخزن و ساختارهای لازم برای تجمع نفت.هیچگونه محدودیتی از لحاظ جغرافیایی برای تشکیل مخازن و ذخیره ی نفتی وجود ندارد.در بعضی از سنگهای یک منطقه به مقدار خیلی کم پیدا می شود،بطوریکه حجم آن نسبت به حجم طبقه ی در بر گیرنده فقط درصد کوچکی را تشکیل می دهد.در حالیکه در طبقات و رسوبات مناطق دیگر ممکن است مقادیر بسیار قابل ملاحظه ای از نفت وجود داشته باشد.

تقسیم بندی مناطق از لحاظ پتانسیل نفتی

از نظر پتانسیل نفتی،مناطق مختلف را به سه گروه تقسیم می کنند که عبارتند از:

1) مناطق غیر محتمل: مناطقی هستند که فقط از سنگ های آذرین،متامرفیک و یا رسوبات غیردریایی که فاقد مواد آلی هستند تشکیل شده است.افزون بر این،مناطق بسیار قدیمی مربوط به کامبرین و قبل از آن ولو اینکه در معرض رویدادهای آتش فشانی و متامرفیسم هم قرار نگرفته باشند به علت محدودیت ارگانیسمهای زنده،از مناطق غیر محتمل تلقی می شوند.

2) مناطق محتمل: مناطقی هستند که رسوبات دریایی در آنها شناخته شده اند و عواملی که با تشکیل و تجمع نفت مغایرت داشته باشند در آنها دیده نمی شود.ولی به علت محدود بودن فعالیت های اکتشافی وجود نفت به طور قاطع تایید نشده است.

3) مناطق قطعی نفت: مناطقی هستند که از هر جهت برای تشکیل و ذخیره ی مواد هیدروکربنی،مناسب بوده و این مواد در آنها کشف و شناخته شده اند.ضخامت زیاد رسوبات دریایی و شرایط مناسب ساختمانی و چینه شناسی، همه موید وجود نفت در آن مناطق می باشند.در این مناطق وجود هیدروکربن و میزان آن توسط حفاری های متعدد و بررسی های تکمیلی مخزن به اثبات رسیده است.

مخزن نفت - میدان نفتی - حوضه های نفتی

• مخزن نفت : ساده ترین شکل جمع یک ذخیره ی نفتی در زیرزمین و کوچکترین واحد از نظر اقتصادی است.محتوی نفت یا گاز یا هر دو باشد.مخازن عمده به طور قراردادی به مخازنی گویند که بیش از 50 میلیون بشکه نفت ذخیره داشته باشد.


• میدان نفتی : وقتی چند مخزن در وضعیت مشترک و خاص زمین شناسی اعم از ساختمانی و یا چینه شناسی قرار گرفته باشند،چنین گروه مخازن را میدان نفتی گویند.مخازن مختلفی که در یک میدان قرار گرفته اند،ممکن است در افق های مختلف استراتیگرافیک در یک ساختمان طاقدیسی واقع شده و یا در محل های مختلف ولی در یک مجموعه ی رسوبی-چینه ای مشخص گستردگی پیدا کرده باشند.


• حوضه های نفتی : حوضه ی نفتی،منطقه یا محدوده ی جغرافیایی است که در آن میدان ها و مخازن نفتی متعددی وجود دارد که همه ی آنها در یک مجموعه ی زمین شناسی مربوط به شرایط محیطی و رسوبی معین و مستقل گرد آمده اند.






تاریخ : شنبه 89/7/17 | 7:42 عصر | نویسنده : مهندس سجاد شفیعی | نظرات ()
.: Weblog Themes By BlackSkin :.